Đồng chí Nguyễn Thanh Nghị sinh ngày 12/8/1976, dân tộc Kinh; quê quán: tỉnh Cà Mau; vào Đảng ngày 26/01/1999; trình độ chuyên môn: Tiến sĩ Khoa học kỹ thuật xây dựng; trình độ lý luận chính trị: Cao cấp.
12/2008 - 11/2011: Phó Hiệu trưởng, Trưởng phòng Quản lý đào tạo Sau đại học và Quan hệ quốc tế - Trường Đại học Kiến trúc TP. Hồ Chí Minh; Phó Bí thư Đảng ủy Trường Đại học Kiến trúc TP. Hồ Chí Minh; Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Khối cơ sở Bộ xây dựng; Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng tháng 01/2011, được bầu làm Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
11/2011 - 02/2014: Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy viên Ban cán sự Đảng, Thứ trưởng Bộ Xây dựng.
02/2014 - 10/2015: Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang.
10/2015 - 01/2016: Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang.
01/2016 - 10/2020: Bí thư Tỉnh ủy Kiên Giang; Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội khóa XIV đơn vị tỉnh Kiên Giang; Bí thư Đảng ủy Quân sự tỉnh Kiên Giang; Đảng ủy viên Đảng ủy Quân khu 9; Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng tháng 01/2016, được bầu làm Ủy viên Trung ương Đảng.
10/2020 - 01/2021: Ủy viên Trung ương Đảng; Ủy viên Ban cán sự Đảng; Thứ Trưởng Bộ Xây dựng. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng tháng 01/2021, được bầu lại vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng.
01/2021 - 04/2021: Ủy viên Trung ương Đảng; Ủy viên Ban cán sự Đảng; Thứ trưởng Bộ Xây dựng. Ngày 08/4/2021, tại kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIV được Quốc hội phê chuẩn giữ chức Bộ trưởng Bộ Xây dựng nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV.
4/2021 - 01/2025: Ủy viên Trung ương Đảng; Bí thư Ban cán sự Đảng; Bộ trưởng Bộ Xây dựng.
02/2025 - 8/2025: Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh.
8/2025: Đồng chí được Bộ Chính trị điều động, phân công, bổ nhiệm giữ chức vụ Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương.